आफ्नो व्यवसायलाई भ्याटमा दर्ता कसरी गर्ने? (आवश्यक कागजात र प्रक्रिया सहित)

सरकारले तोकेको कारोबार सिमाभन्दा बढीको कारोबार गर्नेले भ्याटमा दर्ता हुनुपर्छ। यसमा विगत १२ महिनामा वस्तु (जस्तै मोबाइल, टिभी, पेय पदार्थ) कारोबार गर्नेको हकमा ५० लाख, वस्तु र सेवा मिश्रित कारोबार र सेवा (जस्तै इन्टरनेट सेवा, कन्सल्टेन्सी, आदि) कारोबार गर्नेको हकमा २० लाखभन्दा बढीको कारोबार गर्ने व्यक्ति वा व्यवसाय पर्छन्। हामीले भ्याटमा दर्ता गराउनुपर्ने र नपर्ने दुवै खाले व्यवसायको बारेमा लेख तयार परिसकेका छौँ। 

पढ्नुहोस्: यी व्यवसायहरूले भ्याट (VAT)मा दर्ता गराउनै पर्छ!

यो लेखमा हामी भ्याटमा दर्ता कसरी गर्ने र के के कागजात चाहिन्छ भन्ने विषयमा चर्चा गर्दै छौँ। भ्याटमा दर्ता हुन अनलाइन आवेदन दिनुपर्ने हुन्छ। यसका लागि निम्न प्रक्रिया पुरा गर्नुपर्छ।

• सबैभन्दा पहिला आन्तरिक राजस्व विभागको वेबसाइट  www.ird.gov.np मा जानुहोस्।
• होम पेजमा भएको Taxpayer Portal मा क्लिक गर्नुहोस्।
• भ्याटमा दर्ता हुनुभन्दा पहिला आन्तरिक राजस्व विभागको वेबसाइटमा खाता खोलेको हुनुपर्छ
• खाता खोल्नको लागि Registration (PAN, VAT, EXCISE) मा क्लिक गर्नुहोस्।
• त्यस भित्रको  Application For Registration मा जानुहोस्।
• यसमा भएको Username मा आफूले सम्झने नाम राख्नुहोस्। 
• Password मा आफूले सम्झिने र अरूले चोर्न गाह्रो हुने पासवर्ड हाल्नुहोस् र Re-password मा त्यही अघि राखेको पासवर्ड राख्नुहोस्। 
• Contact No.मा सम्पर्क नम्बर र Email-Id मा इमेल ठेगाना लेख्नुहोस्।
• यति गरेपछि Registration For मा VAT छान्नुहोस्।
• कुन कार्यालयमा भ्याट दर्ता गराउने हो, सो कार्यालयको ठेगाना IRO Name मा खुलाउनुहोस्। 
• यो सबै भरेपछि OK बटनमा थिच्नुहोस्।
• यति गरेपछि Submission Number आउँछ। 
• अघिल्लो चरणमा राखेको Username र Password आन्तरिक राजस्व विभागको अन्य E-SYSTEM हरू मा पनि प्रयोग हुन्छ। त्यसैले आफ्नो Username, Password र Submission Number सुरक्षित राख्नुहोस्।
• यदि तपाईँ PAN मा पहिले नै दर्ता हुनुहुन्छ भने Submission Number भएकै स्क्रिनमा PAN No. भनेको ठाउँमा प्यान नम्बर राखेर Continue मा थिच्नुहोस्।
• यदि PAN मा दर्ता हुनुहुन्न भने स्क्रिनको बायाँ भाग तिरको Online Services मा भएको Registration (PAN, VAT, EXCISE) भित्रको Registration Log In मा जानुहोस्।
• यसमा अघिको Submission Number, Username र Password हालेर Log In मा थिच्नुहोस्।
• यहाँ दिइएका आवश्यक विवरण (जस्तै भ्याट लाग्ने र नलाग्ने कारोबार रकम, सञ्चालकको व्यक्तिगत विवरण, आदि) भर्नुहोस्।
• कुनै विवरण थाहा नभएर पछि भर्नुपर्ने भए Save गर्नुहोस्।
• यस्तो गर्दा पछि Username, Password र Submission Number हालेर लग इन गरेर फेरी विवरण भर्न सकिन्छ।
• विवरण भरेर ठिक छ छैन जाँच्नलाई रुजु गरेपछि Save गरेर Submit मा क्लिक गर्नुहोस्।
• Submit गरिसकेपछि कुनै विवरण गलत भए पनि मिलाउन पाइन्न। त्यसैले Submit गर्नु अघि नै सबै विवरण राम्रोसँग हेर्नुहोला।
• त्यसपछि Print मा थिचेर विवरण  प्रिन्ट गर्नुहोस्। सोही प्रिन्ट लिएर आफूले छानेको सम्बन्धित कर कार्यालयमा जानुहोस्।
• कार्यालयले तपाईँलाई विवरण जाँच गरेर भ्याटमा दर्ता भएको प्रमाणपत्र दिन्छ।

भ्याट  दर्ता गर्न के के कागजात चाहिन्छ ?

स्थायी लेखा नम्बर लिई सकेको छ भने दरखास्त मात्र दिए पुग्छ। प्यान कार्ड लिएको छैन भने निम्न कागजात चाहिन्छ।

• रीतपूर्वक भरेको दरखास्त फारम
• व्यक्तिगत फर्म भए २ वटा तस्विर
• व्यवसाय दर्ता प्रमाणपत्र
• नागरिकताको प्रतिलिपि (प्राइभेट कम्पनी वा फर्म भए सञ्चालकहरूको र साझेदारी भए सबै साझेदारहरूको नागरिकता)
• आफ्नो घरमा भए जग्गाधनी पुर्जा, भाडाको घर भए घर बहाल सम्झौतापत्र
• प्रधान कार्यालय वा मुख्य कारोबार स्थल पहिचान हुने गरी तयार गरेको नक्सा
• कम्पनीको हकमा प्रबन्धपत्र/नियमावली
• कम्पनीको अधिकारनामा (Power of Attorney)

भ्याटमा दर्ता गर्न कति दस्तुर तिर्नु पर्छ ?

भ्याटमा दर्ता गर्न कुनै पनि प्रकारको दस्तुर तिनु पर्दैन।

भ्याटमा दर्ता किन हुने?

• कानुनको पालना गरेर कुनै पनि जरिवाना र सजायबाट बच्न
• दर्ता भइसकेपछि पाइने कर कट्टी व्यवस्थाको उपभोग गर्न
• सरकारी कार्यालयसँग कारोबार गर्न

स्रोत: आन्तरिक राजस्व विभागको वेबसाइटमा भएको VAT सम्बन्धी जानकारी